“Ik fotografeer niet vanuit de auto, ook niet vanuit een schuiltent, die heb ik niet eens, de foto’s maak ik vanuit een vogelkijkhut of gewoon door ergens te gaan zitten. Je verveelt je nooit, er gebeurt altijd wel wat. Vooral ‘s morgens zie je veel om je heen gebeuren. En ik doe alles op de fiets. Vanuit Steenwijk zit je zo op de mooiste plekjes in de Weerribben.” Vanavond, donderdag 19 november, is Jaap Veneboer uit Steenwijk onze gast. We hebben hem uitgenodigd om een presentatie te geven over de laagveenmoerassen van Noordwest Overijssel en Zuidoost Friesland. De kantine van het Vechtdal College in Dedemsvaart is gezellig gevuld. Ondanks het slechte weer buiten zijn 35 leden op het verhaal afgekomen. Het is de tweede lezing van dit winterseizoen.
Jaap Veneboer- Blauwe reiger eet zeelt
Ontstaan
In het begin van de lezing vertelt Jaap over het ontstaan van De Wieden en De Weerribben. Tijdens de vervening in de Kop van Overijssel maakte men de trekgaten (veengaten) te breed en de legakkers te smal. Stormvloeden in de 18e eeuw sloegen het gebied kapot. Grote wateroppervlaktes ontstonden, zoals de Beulaker- en Belterwiede. Dit drama mocht zich niet herhalen. In een ander vlakbij gelegen veengebied werden afspraken gemaakt over de afmetingen van de trekgaten (weren) en de legakkers (ribben). Stormvloeden mochten hier geen kans krijgen om het verveende landschap te verwoesten. Zo ontstonden de Weerribben. Een moerassig landschap met talloze trekgaten (petgaten), trilvenen en moerasbossen, nu beheerd door Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Turf wordt er niet meer gebaggerd, er wordt riet “verbouwd”. Rietsnijders zijn belangrijk voor het reservaat, want de rietcultuur houdt het gebied open. Als je de natuur haar gang laat gaan, is er in korte tijd alleen nog moerasbos te zien. Mooie nostalgische plaatjes van het Giethoorn van een honderd jaar terug maken je als kijker een beetje weemoedig.
Hutten en wanden
Verspreid over de uitgestrekte veenmoerassen zijn er observatiehutten en wanden neergezet. De hut in De Auken is erg populair bij vogelaars. Daar dichtbij broeden lepelaars, grote zilverreigers, purperreigers, aalscholvers en blauwe reigers. De foto’s die Jaap er maakt zijn fantastisch. De zaal krijgt er veel informatie bij, over de omstandigheden waaronder de foto’s werden gemaakt en natuurlijk over de vogel zelf. Erg boeiend zijn de korte fotoseries in het verhaal. Een paartje ijsvogel, dat besluit om ergens niet te broeden, de balts van een futenpaar, de cyclus van de smaragdlibelle, oranjetipjes op de pinksterbloem. Macro-fotografie of tele-fotografie, Jaap Veneboer blijkt een geweldige natuurfotograaf. Zijn verhalen erbij, vaak met leuke korte anekdotes, weten de zaal probleemloos te boeien. Bescheiden, maar met veel deskundigheid en grote liefde voor “zijn” natuur, laat Jaap de avond voorbij vliegen.
Bijzondere foto’s
Het verrassende is dat het maken van mooie foto’s vaak mogelijk is door twee dingen: zoek een mooi plekje en heb geduld. Jaap zit vaak van 08.00u tot 12.00
Jaap Veneboer- gouden sprinkhaan
u. (dus zonder schuiltentje) gewoon te wachten op de dingen die gebeuren. Soms gewoon langs een fietspad. Of in een observatiehut dus. Hij maakt dan de mooiste foto’s. Vanuit een hut gaat een parade aan eendensoorten ons voorbij: de smient, het nonnetje, de grote zaagbek, de zomertaling, de tafeleend, de slobeend, enz. Al vliegend, zwemmend, parend, vechtend in beeld gebracht. De ene foto is nog mooier dan de andere. Vanuit een hut is het ook goed kleine zangvogels fotograferen, zoals de blauwborst of vijf baardmannetjes in het riet, of een torenvalk die de hut als broedplaats heeft. Maar het zijn niet alleen de vogels die de zaal boeien. De insectenwereld van De Weerribben is erg veelzijdig. Libelles hebben allemaal hun eigen actieve vliegperiodes. Van de Noordse winterjuffers uit de Weerribben is bekend dat ze overwinteren in het Uffelter Achterveld. En dan is er natuurlijk de grote vuurvlinder. Of de gouden sprinkhaan, die je in allerlei kleuren kunt aantreffen. Alles prachtig in macro gefotografeerd.
Grote vuurvlinder -Jaap Veneboer
Biodiversiteit is groot
De lezing van natuurfotograaf Jaap Veneboer laat zien hoe groot de biodiversiteit van onze laagveenmoerassen is. Van alle libellensoorten in ons land zit 95 % in de Weerribben. De Auken, het Woldlakebos, de Rottige Meenthe, de Lindevallei, Weteringen-West, het krioelt er van leven. De lezing is ook een prachtig stukje pr voor dit unieke stukje Nederland en tijdens zo’n avond als deze besef je dat we er heel zuinig op moeten zijn.
Kijk voor meer foto’s van natuurfotograaf Jaap Veneboer op zijn website.