De afgelopen decennia heb ik over de hele wereld gereisd voor cultuur en natuur. Echter, ook heel dichtbij is te genieten van de natuur. Denk aan het Reestdal, de Wieden-Weerribben, Lemelerberg en het Meeuwenveen. Mijn focus ligt bij vogels kijken en fotograferen. Vandaar dat ik vrijwel direct na mijn verhuizing naar Dedemsvaart in april 2021, in mijn eigen tuin een waterbak heb geplaatst en er ben gaan voeren. Naast de bak heb ik een simpele schuiltent met een klapstoeltje
neergezet. In het eerste jaar heb ik vanuit de tent 16 soorten vogels gefotografeerd. Uiteraard de bekende tuinvogels die iedereen iedere dag kan zien, zoals pimpel- en koolmees, roodborst, vink en merel. Het werd al leuker toen ook de grote bonte specht zich geregeld liet zien. Kennelijk is er in de buurt ook gebroed, want op bijgaande foto 2 is een juveniele grote bonte specht te zien. Al snel volgden winterkoning, heggenmus en zwartkop als kleine vogeltjes. Grotere vogels waren houtduif, gaai en zelfs een enkele keer een zwarte kraai. In november zag ik voor het eerst een sperwer, die natuurlijk op al die kleine vogeltjes afkwam. Een leuke waarneming in december van dat eerste jaar was een keep. (foto hieronder)
Foto 4: Keep
Naast de vogeltjes heb ik het eerste jaar ook de eekhoorn geregeld op de waterbak gefotografeerd en kwam onvermijdelijk ook de rosse woelmuis op het vogelvoer af. In 2022 heb ik de waterbak twee maal zo groot gemaakt, en het uitgedunde bos met de nieuwe aanplant groeide snel. Het werd dus steeds groener met meer beschutting. Rondom de tuin heb ik een houtwal van al het snoeiwerk gemaakt. Een heerlijke schuilplek voor o.a. de egel. Het jaar 2022 leverde meer soorten vogels op. Aan het einde van dat jaar stond de teller op 26 gefotografeerde soorten. Nieuwe wintersoorten waren onder andere goudvink, appelvink, sijs en barmsijs. In de zomer van 2022 werd ik zeer (aangenaam) verrast door de grauwe vliegenvanger. Hij was er maar enkele seconden en gelukkig zat ik in mijn tent.
Wildcamera
Naast waarnemen en fotograferen vanuit mijn schuiltent, plaatste ik ook geregeld een wildcamera vlak bij de waterbak. Immers, ik zat niet iedere dag en per keer max 1,5 uur in de tent. De wildcamera liet ik steeds een dag of 4 tot 5 hangen. De wildcamera maakt een foto als er beweging wordt gedetecteerd. Dus als er veel wind staat, zie ik veel foto’s zonder vogel; bewegende takken zorgden voor een foto. Hoogtepunt van de wildcamera eind 2022 en begin 2023 was het regelmatig bezoek van een sperwer in 2e kalenderjaar kleed. Zie meer hierover verderop in dit artikel., Er kwam een nieuwe dimensie bij; nachtfoto’s. Uiteraard de rosse woelmuizen, maar ook bosmuizen en helaas een bruine rat. Opvallend vind ik dat ook in de schemer roodborst, merel en koperwiek nog voer komen halen en badderen. De steenmarter werd ook geregeld vastgelegd op de wildcamera. Rennend over de waterbak, maar ook elders in mijn tuin, waar ik de wildcamera had geplaatst bij gevonden graafsporen en gaten in de grond.
Boommarter
In 2023 en 2024 heeft de kerkuil in de zomermaanden juni tot augustus ook mijn waterbak bezocht. Ik hoopte dat hij op de muizen afkwam en ze zou vangen. Midden in de nacht ging deze prachtige uil echter badderen. Een verrassing was ook het bezoek van een buizerd aan mijn waterbak. Ook deze roofvogel ging badderen. Dit was overigens vogelsoort 30 op de foto. De voor mij meest opvallende waarneming met de wildcamera in 2024 was een boommarter. Immers, ik woon niet in een bos met oude bomen en holen. Het is een woonwijk met weliswaar ruime tuinen en een parkachtige inrichting met maximaal 15 jaar oude bomen. Het tweede opvallende aan de boommarter was dat hij bij daglicht op de waterbak zat.
Sperwer broedsucces in 2023
De maanden mei tot september in 2023 waren fotografisch spectaculair te noemen. In de winter en in het voorjaar had ik op de wildcamera al enkele malen een sperwer gezien. De eerste keer dat ik in mijn tent zat en een sperwer op 3 meter van mij vandaan landde schrok ik voor een kort moment en heb vervolgens ademloos en bewegingsloos gekeken. Ik durfde mijn camera niet te bewegen. Nadat de vogel begon te drinken en ook in bad ging, nam ik mijn eerste foto’s. Vanaf begin mei fotografeerde ik vrijwel dagelijks vanuit mijn tent. Zowel de jonge vrouw als man trokken zich kennelijk weinig van mij aan. Een voorbeeld is dat ik mijn toestel nog aan het bevestigen was op het statief en dat noch mijn toestel gecamoufleerd was noch de rits van de tentopening dicht was, en het vrouwtje al landde op de dwarstak die ik speciaal had bevestigd tussen twee bomen.
De waterbak werd gebruikt voor drinken en badderen, maar ook voor prooioverdracht en prooi plukken. In een periode van twee weken heb ik driemaal een paring waargenomen. Tweemaal op de waterbak op 2 meter voor mijn neus en eenmaal op de landingstak. Toen wij eind juni van vakantie terugkwamen heb ik drie jonge vogels (tegelijk) kunnen zien.
Vlak bij de waterbak heb ik in augustus de veertjes van een jonge sperwer gevonden. Predatie door havik?? In september waren vrouw en man naar hun 3e kalenderjaar gekleed geruid. Het vertoonde gedrag van 2023 heeft zich in 2024 niet herhaald. Wel heb ik 1 jonge sperwer op de waterbak gefotografeerd, dus er zal wel in de buurt met succes wederom zijn gebroed. In 2024 heb ik geregeld een sperwer in de tuin gezien en in november een adulte Man gefotografeerd terwijl hij in bad zat. NB: Voor de duidelijkheid het volgende. De sperwers zijn uit zichzelf naar mijn tuin gekomen. Kennelijk was het water en de “reuring” van de kleine vogeltjes voldoende. Er is nooit prooi geplaatst voor een roofvogel noch voor de steen- en boommarter.
Conclusie
De eigen tuin is de moeite waard. Naast de 30 vogelsoorten die ik heb gefotografeerd vanuit de tent bij de waterbak, heb ik nog 15 andere vogelsoorten gezien in en boven mijn tuin ( respectievelijk groene specht en bijv Canadese gans en kleine zwaan).
De insecten in de tuin verdienen een apart artikel. Ook wil ik u allen wijzen op het initiatief van Luc Hoogensteijn, die tijdens de COVID – Lockdown, in 1 jaar tijd 1000 soorten in de eigen tuin vond. Opgeteld insecten, planten, mossen, vogels en zoogdieren. Bij een eventuele uitdaging aan uzelf om ook eens een jaar lang in eigen tuin te studeren, is het goed te realiseren dat Luc die 1000 soorten vond in een voor- en achtertuintje van ruim 100 vierkante meters in een woonwijk in Utrecht.
Rob Schoemaker