Met z´n allen banjeren we door het hoge witbolgrasland. Achter Jacob aan, onze gids. Jacob van der Weele is ecoloog bij Landschap Overijssel en heeft afgelopen winter op een goed bezochte avond een presentatie gehouden over hooilandbeheer in het Reestdal. Op die avond draait het vooral om kwelwater. Dit water, dat vaak een lange reis door de bodem heeft gemaakt en rijk is aan mineralen als kalk en ijzer is essentieel voor de flora van de hooilanden. Om zoveel mogelijk kwel in het schrale hooiland te krijgen kun je greppels verondiepen. Dit betekent, dat je diepe waterafvoerende greppels bijna helemaal dichtgooit. De greppel voert dan vooral regenwater af en minder kwel. Dat blijft dan langer in het hooiland. En dat is gunstig voor planten die natuurbeheerders graag in deze landjes zien.
Naar De Hoogenkamp
De avond van woensdag 23 mei is er één om in te lijsten. Het is een prachtige zomeravond in het voorjaar. De natuur is fris, de vogels zingen, wat wil je nog meer? De wandeling start op de parkeerplaats van boerderij ´t Ende. Op Drentse bodem dus. Maar dat duurt niet lang. Al gauw komen we bij het bruggetje over de Reest en wordt de tocht voortgezet op Overijsselse grond. Voor Jacob een thuiskomen. We mogen dit keer langs de Reest lopen richting de hooilanden van De Hoogenkamp. Normaal is dit niet toegestaan. We zien het verschil in vegetatie als we in een lager gelegen vochtig graslandje met veel kwelwater allerlei zeggensoorten aantreffen en kwelminnende soorten als holpijp, moerasspirea, moeraswalstro, moerasvergeetmeniet, zeegroene muur en brunel. De meeste hooilanden worden gedomineerd door witbol en vossenstaart.
Kenmerken van een beekdal
Via een klein maar sfeervol bosje, grenzend aan de Reest, komen we in de hooilanden van De Hoogenkamp. We zien een landschap met karakteristieke beekdalkenmerken. Natuurlijk een slingerende beek, maar ook een open vlakte met hooiland. Een prachtige eswal zorgt voor de grens tussen beekdal en de zandrug waarop winterrogge wordt verbouwd. Jacob vraagt ons of we iets in dit landschap missen. We komen tot de conclusie dat de esrand misschien beplant kan worden met struweel van vlier, meidoorn en sleedoorn. Gunstige voorwaarden voor vogels als roodborsttapuit, grauwe klauwier, grasmus e.d. Over vogels gesproken. In de verte ratelt een sprinkhaanrietzanger, Niet iedereen pikt het geluid op, maar bijzonder is het wel.
Verondiepte greppel houdt meer kwelwater vast
Verondiepte greppels
In de hooilanden van De Hoogenkamp lagen om de 40 meter diepe greppels die overtollig water naar de Reest afvoerden. Die greppels zijn allemaal verondiept. Verondiepen is wat anders dan gewoon maar dichtgooien. Er komt veel meer bij kijken. Het vergt nogal wat ingrepen om een greppel wel overtollig regenwater af te laten voeren om vervolgens kwelwater in de wortelzone van planten te houden. Jacob laat ons de eerste resultaten zien. Witbol en vossenstaart zijn nagenoeg verdwenen, de grasland is hier ook lager en bij nader onderzoek zien we al een aantal zeggensoorten en de aanwezigheid van kwelindicator holpijp vertelt ons dat het met het hooilandbeheer de goede kant op gaat.
Onderzoek
De aanleiding tot het beheer waarbij je waterafvoerende greppels minder diep maakt zodat de vegetatie meer kwelwater krijgt is een onderzoek uit 2011 van twee studenten. Dit onderzoek met als titel `De invloed van greppels op de kwaliteit van hooilanden in het Reestdal` Zij deden uitvoerig onderzoek naar de problematiek van verzuurde en verdroogde dotterbloemhooilanden en kwamen met een aantal aanbevelingen.